De uitdaging van het grote onbekende…
Van de voorbereiding van de HSL-tunnels onder de Oude Maas en Dordtsche Kil tot een fietstunnel voor het indrukwekkende N18-project. Waar je vroeger een boekwerk met het kant-en-klare bestek kreeg, moet je het tegenwoordig doen met een ‘papiertje’ met enkel het vraagstuk en de randvoorwaarden. Onze rol in het ontwerptraject is een stuk groter. Henk Burger en Laurens Schrama praten over de verschillen tussen vroeger en nu. Een ‘oude rot’ en ‘jonge hond’ over de veranderende rol van werkvoorbereiders.
Een net colbert met zijn mooiste gestreepte firmadas. Een speldje met een diamant. Gesoigneerd, maar wel formeel en zakelijk. Net als vroeger. Henk was voorheen Hoofd Precontractuele Werkvoorbereiding bij Van Hattum en Blankevoort, maar is nu al enige tijd met pensioen. Door de jaren heen is er veel veranderd, vindt hij: ‘In het begin liepen chefs en directeuren altijd met een colbert en stropdas. We spraken ze aan met ‘meneer’ en hun achternaam. Vanaf eind jaren ’90 mochten we zelfs het hogere staf-personeel bij hun voornaam aanspreken.’ Laurens werkt inmiddels vijf jaar bij Van Hattum en Blankevoort als Werkvoorbereider en kan zich daar niets bij voorstellen: ‘Zelfs de directeuren noemen we bij hun voornaam.’
Op de hoogte
Henk is al jaren uit het vak, maar is nog steeds goed op de hoogte van de huidige projecten en werkwijze: ‘Ik kreeg veel informatie via het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs (KIVI), waar ik nog heel lang lid van was. En daarnaast ben ik gewoon nog steeds geïnteresseerd in het onderwerp.’ Laurens denkt dat de rol van de werkvoorbereider over de tijd wel is veranderd: ‘We zijn nu nauwer betrokken bij het project. Vanaf de aanbesteding en ontwerpfase, tot de oplevering.’ Vroeger werkte een ingenieursbureau het vraagstuk van een opdrachtgever eerst uit. Daarna ging het pas naar de aannemer. ‘Inmiddels werkt onze ontwerpafdeling de projecten vanaf een veel eerder stadium uit. De verantwoordelijkheid is daarmee verschoven.’
Punten scoren
Lange tijd was vooral de prijs bepalend, herinnert Henk zich. ‘Tegenwoordig moeten ze met veel meer dingen rekening houden. Zoals de impact op de omgeving. Denk je dat wij ons daar druk over maakten? Dat was de zaak van de opdrachtgever, die moest dat maar regelen!’ Laurens herkent het direct: ‘Dat zijn zaken die de omgeving nu van ons verwacht. Tegenwoordig werken we volgens de EMVI: Economisch Meest Voordelige Inschrijving. In ons plan verwerken wij aspecten als CO2-uitstoot en het aantal verkeersbewegingen. Met omgevingsmanagement scoor je punten en fictieve kortingen op een project.’ Henk heeft nooit volgens deze voorwaarden gewerkt, maar toch is het niet nieuw voor hem: ‘Die grote nadruk op duurzaamheid heb ik gemist. Dat is echt iets van de laatste tien jaar.’ Met een glimlach: ‘Al wil dat natuurlijk niet zeggen dat ik niet weet dat het speelt.’
Onder de grond
Vijftig procent van zijn carrière heeft Henk besteed aan de tenders en bouw van grote tunnels. Waaronder veel projecten in het buitenland. ‘Ons specialisme in Nederland ligt bij afzinktunnels. Ik heb aan de realisatie van een flink aantal daarvan meegewerkt.’ Daar ligt ook meteen de link met Laurens. In zijn vijf jaar bij Van Hattum en Blankevoort, werkte hij aan meerdere objecten, waaronder fietstunnels. ‘Alles is maatwerk. De basisprincipes zijn nog hetzelfde, maar elke locatie vraagt iets anders van ons,’ beschrijft Laurens. Daarnaast blijft het een uitdaging om continu de techniek te verbeteren. Ook Henk weet dat maar al te goed: ‘De rode draad binnen de projecten is dat we bijna altijd onder de grond werken. Je krijgt te maken met grond, grondwater en open water. Dat stelt bijzondere uitdagingen.’ Laurens: ‘Je weet nooit wat je tegenkomt. Het is altijd het grote onbekende. Daar is wel een bepaalde denkwijze voor nodig. Bij een tegenslag moet je niet direct uit het veld geslagen zijn.’ Hoewel de projecten vaak in de grond verdwijnen, zijn beide werkvoorbereiders trots als ze nog jaren blijven staan. Laurens: ‘Ze hebben écht een functie, dat is het mooie ervan!’
Drie verschillende opdrachtgevers
Een dynamische werkomgeving, telkens andere projecten … Het werk van een werkvoorbereider verveelt niet snel. Henk: ‘Grote werken worden altijd in combinatie met andere bouwbedrijven uitgevoerd. Hierdoor zit je steeds in nieuwe situaties met andere collega’s.’ Wanneer mensen hem vragen hoe hij veertig jaar voor één werkgever heeft kunnen werken, dan is dat ook zijn antwoord. Laurens sluit zich daar volledig bij aan: ‘Dat is het mooie aan ons vak. Voor mijn gevoel heb ik al bij drie verschillende werkgevers gewerkt. Je komt bij verschillende projectteams, waarin je écht samenwerkt om de klantvraag van de verschillende opdrachtgevers uit te werken. Dat spreekt mij altijd heel erg aan.’
