De sluis van de eeuw…
1 + De grootste ter wereld
De ‘sluis van de eeuw’ kent duizelingwekkende afmetingen: 500 meter lang, 70 meter breed en 18 meter diep. Zo groot en complex dat de grenzen van de technische mogelijkheden soms in zicht kwamen.
2 + Sluisdeur
De nieuwe zeesluis vervangt vanaf 2019 de oude Noordersluis na bijna honderd jaar trouwe dienst. De nieuwe ‘voordeur van Amsterdam’ verbetert de bereikbaarheid van de haven met een aantal slimme oplossingen. Zo heeft de sluis een dubbel waterkerende functie. Dat betekent dat de deur zowel aan de zee- als aan de kanaalzijde waterkerend zijn. Door de identieke deuren, is er maar één reservedeur nodig.
3 + Trillingsarm
Bij de bouw van de sluis werd er alles aan gedaan om trillingen te voorkomen, zodat het risico op schade aan de sluis, zandtaluds en waterkeringen beperkt bleef. Zo werd ervoor gekozen om niet te heien, maar om buispalen in de grond te boren. En waar mogelijk werden er diepwanden in plaats van damwanden gebruikt. Daarnaast werden er trillings- en watermeters ingezet.
4 + Afzinken ‘betonnen doos’
Een hoogstandje was het pneumatisch afzinken van de deurkassen. De betonnen bakken waar de sluisdeuren in rollen zijn zware en complexe constructies die enorme krachten en een waterverschil van acht meter moeten kunnen weerstaan. Schuine inkepingen in de bodem vormden ‘snijranden’ van wat verder een ‘betonnen doos’ is. Het caisson lag op 5 meter onder NAP en moest naar 25 meter. Door de grond onder het caisson weg te graven, spuiten en zuigen zakte het gevaarte met zo’n dertig tot vijftig centimeter per dag.
5 + Afzinken caisson binnenhoofd
6 + De ‘grens van techniek’
Omdat geen enkele fabriek damwanden kon maken die zó lang zijn, werd er ter plekke 2,5 meter aan gelast. Ook de wapenkorven voor de diepwanden zijn met hun veertig meter lengte indrukwekkend. Via diepe sleuven die open werden gehouden met een steunvloeistof werden de korven geplaatst en gevuld met beton. Uiteindelijk vormden deze diepwanden de kolkwanden.
7 + Verantwoorde sluis
Op het beton na, werden alle bouwmaterialen per boot aangeleverd. Dit scheelde enorm in verkeer van en naar de bouwplaats. Ook iedereen die aan het project werkte, werd met elektrische busjes van en naar de bouwplaats gebracht.
8 + Bodembescherming met wilgentenen-matten
Door de hoeveelheid bewegingen en (zout) water die de nieuwe sluis bij het schutten met zich meebrengt, kunnen kuilen ontstaan in de bodem bij het binnen- en buitenhoofd. Om dit effect te verminderen, wordt voor de kolkingang aan de zeezijde en kanaalzijde de hele bodem beschermd. De bodembescherming bestaat uit twee lagen: een filterdoek met daar bovenop geknoopte bossen wilgenhout. De bossen wilgenhout worden met de hand aan elkaar geknoopt in vakjes van 1 x 1 m2. De wilgentakken geven stevigheid aan het doek tijdens transport en installatie en zorgen voor een stevige eerste laag bodembescherming. Het filterdoek zorgt er ook voor dat er geen zand door de bodembescherming komt. Door het lichte wilgenhout kan het filterdoek makkelijk worden afgezonken naar de bodem. Deze eerste laag wordt daarom ook wel het zinkstuk genoemd. Bovenop het filterdoek en de wilgentakken komt de tweede laag. Die bestaat uit breuksteen.
Om ervoor te zorgen dat de stenen door stroming of schroefbewegingen niet kunnen verplaatsen, wordt op veel plaatsen de steenlaag ingegoten met beton. Om dit beton te kunnen storten pakken we de juiste hoeveelheid beton vast met een knijper en laten we het onderwater los boven het juiste vakje, net boven de bodem. De bodembescherming zorgt er uiteindelijk voor dat de bodem bij de sluis dezelfde diepte houdt en het zand door de bewegingen van het water niet wordt verplaatst. Door deze manier van bodembescherming is de bodem naar verwachting ook over honderd jaar nog steeds goed beschermd.
9 + Feiten en cijfers
- 26 jaar onderhoud
- 1.650 m diepwand
- 3 stalen roldeuren à 2.400 ton
- 10.000 ton damwand
- 7.500 ton buispalen
- 2.000 ankers
- 290.000 m3 beton
- 25.000 ton wapeningsstaal
- 4.500.000 m3 grondverzet
‘Wie ’t water deert, die het water keert’, luidt een Oudhollands spreekwoord. Wij Nederlanders grossieren al eeuwen in wereldberoemde waterwerken. Ons nieuwste icoon: de grootste zeesluis ter wereld in IJmuiden. Een oer-Hollands project van consortium OpenIJ. Een combinatie van VolkerWessels en BAM, in samenwerking met Boskalis en Van Oord.