Een brief uit Scaramanga

In de jaren ’50 voor een project met het hele gezin verkassen naar het Griekse Scaramanga… Een ongelooflijk avontuur dat een oud-Van Hattum’er overkwam. Enkele bijzondere passages uit een brief die hij ons in 2012 schreef.

Van Mosoel tot Scaramanga
‘Het werk Scaramanga Shipyard (1957-1958) was in mijn herinnering het tweede buitenlandse project van Van Hattum en Blankevoort en waarschijnlijk het eerste waarbij een volledig gezin werd uitgezonden. Het eerste project was volgens mij een meelfabriek in Mosoel (Irak). Wij waren toen nog zó groen dat wij praktisch onze hele huisraad meenamen, iets wat bij andere expats die wij ontmoetten vaak tot opgetrokken wenkbrauwen leidde.’

Door de douane
‘We zijn in het project gerold via het Amsterdamse architectenbureau van Frans van Klingeren. Dit bureau was ook de huisarchitect van de NDSM en daar liet de Griekse reder Niarchos zijn tankers dokken. Deze Niarchos – schoonzoon van de bekende Aristoteles Onassis – had van de Griekse regering een scheepswerf ten westen van Athene gekocht. Deze was sinds de Tweede Wereldoorlog verwaarloosd. De koop was gedaan onder het beding van belastingvrijdom. Wij gingen daarom ook elke dag via de douane naar ons werk.’

Taalbarrière
‘Het project bestond uit drie delen. Het eerste deel bestond uit een bouwhelling waar de Haarlemse bronbemalingsfirma Tjaden ook bij betrokken was. Wij hielden daar in hoofdzaak technisch toezicht op. Verder een constructieloods die gebouwd werd door het bedrijf HCW uit Leiden en waar wij toezicht uitvoerden op de lokale aannemer die de funderingen maakte. En tot slot een kraanbaan voor een opslag van staalplaten en bouwelementen, Plate and Section Store geheten. Van dit laatste project was ik de uitvoerder, zonder kennis van de Griekse taal met een voorman die wat Engels sprak, een magazijnmeester die Frans sprak en een contactman bij de opdrachtgever die Duits sprak.’

Aangeven van een ‘object’
‘Onze tweede dochter is daar geboren, daarover alleen al is een boek te schrijven. Zij moest in het gemeentehuisje aangegeven worden als ‘object’ van het vrouwelijk geslacht zonder naam want die krijg je in Griekenland pas in de kerk. En dan natuurlijk ook aangifte op het consulaat van het Koninkrijk der Nederlanden. Die consul was helemaal geen Nederlander maar een Griek die een beetje Frans sprak. En toch is het allemaal goed gekomen.’

Het project
De kraanbaan bestond uit een aantal kolommen met daarop balken van voorgespannen beton (systeem Freyssinet). Daarop werden de kraanrails gemonteerd waarover een portaalkraan kwam te rijden.”